Kompansatör, akışkan transferlerinde ve boru hatlarında iki temel görevi yerine getiren elemanlardır: Genleşme veya büzülmeyi önlemek ve tahribat yaratması muhtemel olan titreşimlerin etkisini sınırlamak (absorve etmek).

Boru hatları, sıcaklık değişimi gibi dış faktörlere bağlı olarak genleşme veya büzülme eğilimi gösterebilirler. Yine ortamdaki titreşimler de çalışma ortamını kesintiye uğratabilecek etkenlerdendir. Bu noktada kompansatörler devreye girer, genleşme veya büzülmeyi önler, titreşime bağlı etkileri absorve eder.

Kompansatörler, sistemlerdeki titreşim ve hareketi emmek görevi görürler. Bu hareketler başlıca üç şekildedir:

1. Eksenl hareketler
2. Yanal hareketler
3. Açısal hareketler

Kompansatör imalatından genel olarak tercih edilen malzeme paslanmaz çeliktir. Kompansatörülerin ana yapısını oluşturan ve Ondülasyon adı verilen kısım paslanmaz çelikten üretilmektedir.

Kompansatörler bağlantı şekillerine göre üç farklı başlık altında toplanmaktadır:

1. Flanşlı bağlantı
2. Kaynaklamayla bağlantı
3. Dişli bağlantı

Genellikle flanşlar vasıtasıyla sisteme monte edilen kompansatörler, conta ya da salmastra gerektirmezler.

Pek çok farklı kullanım alanı olan kompansatörler, pompa sistemlerinde de sıklıkla kullanılırlar.

Doğru seçim ve montajla kompansatörler, uzun süre görevini aksatmadan yerine getirebilir. Seçim ve montajdaki özen ve isabet bakım gerekliliğini de ortadan kaldırabilir.

Kavitasyon terimi temel olarak, pompa içerisindeki sıvının bulunduğu koşullardaki mutlak basıncın, ortamın buharlaşma basıncının altına düşmesi durumunu karşılamak üzere kullanılmaktadır.

Sıvılar her zaman aynı sıcaklık değerinde buharlaşmazlar. Basınç değeri sıvıların kaynama değerine ve dolayısıyla da buharlaşmaya etki etmektedir.

Bernoulli denklemine göre, bir akışkanın hızı arttığında, basınç düşecektir ve buna bağlı olarak da buharlaşma sıcaklığı azalacaktır.

Kavitasyon ile ortam sıcaklığı doğru orantılıdır. Buharlaşma sıcaklığının azalması ile sistem içerisinde su buharı ve hava kabarcıklarının bulunduğu soğuk bir kaynama meydana gelecektir. Bu olaya kavitasyon ismi verilir. Yoğunlaşan buhar tanecikleri pompa, türbin gibi sistemlerin üzerinde kaldığında, bu kabarcıklara hızla dolan su, sistemin bu kesitlerinde aşınmalar meydana getirir ve bu aşınmalara kavitasyon aşınması adı verilir.

Kavitasyon, içerisinde basınç ve hız değişiminin bulunduğu bütün sistemlerde gözlenebilir. Pompalarda en düşük basıncın çark girişinde oluşmasından ötürü, kavitasyon hasarı bu bölgede sıklıkla görülmektedir. 

Aşındırıcı etkileri bulunan kavitasyonu, basınç düşüşünü kontrol altına alarak önlemek mümkündür.

Kavitosyon oluşumuna zemin hazırlayan bazı yanlış uygulamalar mevcuttur:

– Pompa veya türbinin atmosfer basıncının düşük olduğu bir ortamda çalışması

– Hava ve benzeri gazların akışkan içerisinde erimiş halde bulunması

– Debinin çok yüksek olması,

– Emme hattının direncinin yüksek olması

Kavitasyon, sistemde performans kaybına neden olabileceği gibi fazladan bir gürültü ve titreşim de yaratabilecektir. Kavitasyonun yaratacağı en büyük olumsuzluk ise aşınmadır hiç kuşkusuz. Kavitasyona maruz kalan akışkanların da bir süre sonra akışkanlık özelliklerini yitirdikleri gözlenmiştir.

Kavitasyonu engellemek için düzenli basınç testleri yapmak etkili bir yoldur. Kavitasyon olup olmadığını anlamanın en kolay yolu basınç karşılaştırması yapmaktır. Sistemin ve çalışma koşullarının dikkatli bir analizini yapmak ve gerekli tedbirleri almak kavitasyon riskini azaltıp, sağlıklı çalışmayı mümkün kılacaktır.

Bir mekanizmayı ya da sistemi kontrol eden veya hareket ettiren, elektriksel, termal ya da hidrolik-pnömatik gibi mekanik büyüklükleri harekete dönüştüren elemanlara aktüatör denmektedir. Aktüatörler genel olarak şu şekilde sınıflandırılırlar:

• Elektromekanik aktüatörler
• Hidromekanik aktüatörler
• Pnömatik aktüatörler

Aktüatörler, bir enerji kaynağına ihtiyaç duyarlar. Bu enerji kaynağı genellikle elektrik akımı, hidrolik akışkan basıncı veya pnömatik basınç olmaktadır. Aktüatörler, enerji kaynağından aldıkları sinyali, mekanik harekete dönüştürürler.

Aktüatörler son kontrol elemanlarıdırlar ve kontrol ünitesi ile hareket arasındaki ara yüzü oluştururlar. Pozisyon bilgisini taşıyan düşük güçlü sinyalleri, proses kontrolü için uygun enerji seviyesine dönüştürürler.

Aktüatör, ortama bağlı olarak kontrol sistemini hareket ettiren bir mekanizmadır. Bu kontrol sistemi, basit (mekanik veya elektronik bir sabit sistem; yazıcı sürücüsü ya da robot kontrol sistemi gibi) yazılım tabanlı bir sistem veya insan gücü olabilir.

Mühendislikte genellikle hareketi artırmak veya bir cismi sıkıştırmak suretiyle hareketini kısıtlamak için sık sık kullanılan mekanizmalardır aktüatörler.

Aktüatörlerin performansı; hız, ivme ve kuvvet ile ölçülebildiği gibi, enerji verimi ve kütle, hacim, çalışma şartları ve mukavemet gibi etmenler göz önünde tutularak da değerlendirilebilir.