SIL sınıflandırılması için öncelikle tehlikeli ortamların belirlenip risk analizleriniz yapılması gerekmektedir.
Son zamanlarda insana ve çevreye zararın en aza indirgenerek tasarlanmaya çalışıldığı projeler ile sık sık karşılaşmaktayız. Bu doğrultuda projelendirme aşamasında sistem güvenliğine ve acil durum senaryolarına önemin arttığını görebiliyoruz. Geçmiş yıllarda yaşanan talihsiz kazalar ve olaylar neticesinde günümüze kadar gelen bilgi birikimi ile tesis güvenliğini maksimum seviyeye çıkarılması planlanmaktadır. Bu plan doğrultusunda projelerde yer alacak ekipmanların tesis güvenliği açısından uygun malzemeler olması ve güvenlik için uygun kriterlerde seçilmesi gerekmektedir. Güvenlik Bütünlüğü Seviyesi ise bu doğrultuda büyük önem arz etmektedir. Güvenlik Bütünlüğü Seviyesi ile risk teşkil edebilecek operasyonel ortamların risk seviyesinin en aza indirilmesi planlanmaktadır. Herhangi bir kaza ya da istenmeyen bir durumda emniyet fonksiyonlarının güvenilirliği önceden belirlenmiş olup olası bir durumda çevreye ve insana verilebilecek zararın önüne geçilmesi hedeflenmiştir.
Güvenlik Bütünlüğü Seviyesi tehlike olasılığına göre 4 sınıfa ayrılmaktadır. İstenmeyen olay durumunda ekipmanların tehlikeli bir şekilde arızalanma olasılığı değerlendirilip seçimin bu doğrultuda yapılması gerekmektedir. Her seviye için aşılmaması gereken arıza olasılıkları tanımlanarak SIL1’den SIL4’e kadar sınıflandırma yapılmaktadır. SIL1 en düşük güvenlik bütünlüğü seviyesine, SIL4 ise en yüksek güvenlik bütünlüğü seviyesine sahip sınıflandırmadır.
SIL sınıflandırması nasıl yapılır?
Süreçlerden veya sistemlerden kaynaklanan potansiyel tehlikeler ne kadar yüksek olursa güvenlik fonksiyonlarının güvenilirliği ile ilgili gerekliliklerin de o kadar fazla olması gerekmektedir. SIL sınıflandırılması için öncelikle tehlikeli ortamların belirlenip risk analizleriniz yapılması gerekmektedir. Risk analizinin ise her bir bölge için ayrı ayrı yapılıp değerlendirilmesi gerekmektedir. Buna istinaden sınıflandırma adımları;
- Risk analizi
– Potansiyel olarak tehlikeli işlemlerin belirlenmesi
- Gerekli önlemlerin tanımı
– Bir risk grafiği kullanarak gerekli SIL sınıflandırması ve gerekli risk azalmasının belirlenmesi
– Güvenlik fonksiyonunun belirlenmesi
- Güvenlik fonksiyonlarının uygulanmasına uygun cihazları seçimi
- SIL gereksinime uyulmasının gözden geçirilmesi
– Bir güvenlik fonksiyonunun istenen SIL sınıflandırmasına ulaşıp ulaşmadığı, kullanılan cihazların güvenlik parametreleri temelinde kontrol edilmesi gerekmektedir.
SIL kapsamı her zaman, güvenlik ekipmanlarını ve güvenlik fonksiyonları tüm bileşenleri için geçerli olup kullanılacak ekipmanlar ve cihazların SIL belgelerinin olması gerekmektedir. Güvenlik ekipmanlı bir sistemin tüm bileşenlerinin *PFDavg değerleri toplanıp, gerekli SIL sınıflandırmasının izin verilen değeri ile karşılaştırılmasının yapılması gerekmektedir. Sistem bileşenleri:
- Sensor
- Safety PLC
- Aktüatör
- Vana
- Son aşamada sistem güvenliği için tüm bileşenler göz önüne alınarak risk değerlendirmesi ve arıza olasılık hesapları doğru yapıldığında gerekli SIL sınıfları seçilip uygun güvenlik seviyesi sağlanabilmektedir.
(*PFDavg-Wert: Average Probability of Dangerous Failure on Demand – Tehlikeli Arızanın Ortalama Olasılığı)
