Connect with us

Vanalar

Vana seçimini etkileyen faktörler

Yayın Tarihi:

on

 

Vana seçimi endüstriyel proseslerin verimliliğine doğrudan etki eten faktörlerin başında gelmektedir.Bu sebeple, eskiden sarf malzemesi olarak kabul edilen vanalar; artık performansı, çalışma ömrü, tasarımı, prosese katkısı, enerji sarfiyatı gibi faktörler ölçülerek değerlendirilen ve sistemin optimizasyonunda önemli bir etken olan birer ekipman haline gelmiştir. Dolayısıyla da günümüzde “ürettiğini satmaya çalışan” değil; prosesi ve prosesin ihtiyaçlarını bilerek “prosese özel çözümler sunabilen” vana üreticileri tercih edilmektedir.

 

Özellikle kronik sorunlarda çözüm olarak sunulan vanaların , sorun yaşanılan standart vanalara oranla ilk yatırım maliyeti daha yüksek olabilmektedir. Fakat, unutulmamalıdır ki sorun yaşanılan vanaların periyodik değişimleri öngörülemeyen işçilik, bakım-onarım maliyetlerini , ürün, ham madde  ve üretim kayıplarını, üretim planında aksamaları vs  beraberinde getirerek toplam verimliliği düşürmekte ve görülmeyen/ölçülemeyen bu ilave maliyetleri ile birlikte çok daha pahalıya gelmektedir.

 

Vana seçimi pek çok faktöre bağlı olmak ile birlikte, temel olarak prosese, çalışma şartlarına ve akışkanın kimyasal özelliklerine göre farklılık göstermektedir. İstenilen performansı ve çalışma ömrünü sağlayacak “optimum” bir vana seçimi aşamasında dikkate alınması gereken faktörler aşağıda başlıklar halinde sunulmaktadır.

 

Akışkanın Niteliği: 

Vanalarda akışkan ile tamas edecek olan gövde, disk/küre/plug ,mil,yay, üst kapak gibi parçaların malzeme seçimini yapmak için öncelikle akışkanın niteliğinin değerlendirilmesi gerekmektedir. Akışkanın korozif ya da abrasif nitelikle olması malzeme seçimindeki temel faktördür. Bu sebeple akışkanın kimyasal içeriği, pH değeri, viskozitesi,  var ise katı partikül oranı ve tane boyutu göz önünde bulundurulmalıdır.

Katı partikül oranı yüksek olan akışkanların aşındırıcı etkisi vana tipinin belirlenmesinde yardımcı olacaktır. Örneğin; katı partikül oranı düşük olan akışkanlarda Tümsek Geçişli (Weir Type ) Diyafram vanalar kullanılmakta iken, oran yükseldiğinde Düz Geçişli (Straight Through Type ) Diyafram vanaların kullanılması gerekmektedir ya da polimerize olan akışkanlarda Plug Vanalar Küresel Vanalara göre çok daha iyi performans göstermektedir.

Akışkanın Sıcaklığı:  

Sıcaklık akışkanın niteliği ile birlikte değerlendirmeye alınarak uygun materyal seçimine yön vermektedir. Özellikle yüksek sıcaklık söz konusu ise bu etkinin akışkanın daha agresif bir yapıya geçmesine sebep olacağı için kimyasal dayanım tablolarının referans alınması gerekir. Kimi akışkanlar ortam şartlarında stabil ve etkisi düşük bir karakterde iken, yüksek sıcaklıkta çok daha etkili ve korozif bir yapıya geçebilmektedir. Diğer taraftan, yüksek sıcaklık özellikle buhar uygulamalarında beraberinde yüksek basıncı da getireceği için vananın basınç/sıcaklık tablolarınındaki limit değelerinin dikkate alınması önem arz etmektedir.

 

Örneğin;  şeker fabrikalarındaki buhar uygulamalarında 140⁰C’ye kadar Kauçuk Yataklı (Resillient Seat) Kelebek Vanalar , 250⁰C’ye kadar Çift Eksen Kaçıklığı olan (Double Eccentric) Kelebek Vanalar,  250⁰C – 550⁰C sıcaklık aralığında ise Üçlü Eksen Kaçıklığı olan (Triple Eccentric) Kelebek Vanalar kullanılabilmektedir. Bu öreneği dikkate aldığımızda vana tipini belirleyen temel faktör sıcaklıktır.

 

Akışkanın Basıncı :

Vanalar için basınç değerini “tasarım basıncı” (nominal basınç = anma basıncı ) ve “çalışma basıncı” (operasyonel basınç) olarak ikiye ayırmak mümkündür. Tasarım basıncı vananın çalışma limitini ve  flanş normunu tayin etmektedir. Çalışma basıncı ise prosesin işlevine göre optimize edilmiş minimum, normal ve maksimum çalışma basınçlarını, giriş-çıkış basınçlarını kapsamaktadır. Çalışma basınçları vananın seçiminde etkili olduğu gibi aktüatör modelinin ve kontrol açıklığının belirlenmesinde de etkili olan temel faktörlerdir.

Örneğin; bir maden prosesinde HPAL (High Pressure Acid Leaching) uygulamasında Küresel Vanalar yüksek basınçtaki ve katı partiküllü akışkana karşı yeterli performansı ve güveni sağlayamadığı için Sleeved Plug Vanalar kullanılmaktadır.

Diğer taraftan, basıncın değil, vakumun söz konusu olduğu proseslerde ise sistemin ihtiyacı olan izolasyonu ve %100 sızdırmazlığı sağlayan Vaccuum-Proof tasarımdaki Kelebek Vanalar ya da Plug Vanalar kullanılmaktadır.

Akışkanın Hızı:

Vana seçiminde genellikle göz ardı edilen akış hızı, vananın çalışma ömrünü doğrudan etkileyen bir faktördür. Akış hızının yüksek olduğu ve özellikle katı partikül içeren bir akışkanların hatlarında kullanılan vanalar çok yüksek bir aşındırıcı etkiye maruz kalırlar. Vana içerisinde hızdan kaynaklanan türbulans sebebi ile etkisi daha da artan aşınma vana gövde ve sızdırmazlık yüzeyinde kısa sürede deformasyona sebep olabilmektedir.

Örneğin; Diyafram vanalar için,

Gaz ya da basınçlı hava hatlarındaki hız limiti 100m/s,

Katı partikül içermeyen bir Sülfürik Asit Hattındaki hız limiti 6m/s,

Kristalize içeriği olan bir Amonyum Sülfat Çözeltisindeki hız limiti 2,5m/s’dir.

Bu limitler, üretici firmalara göre farklılık göstermekle birlikte akışkanın içeriğine göre ne denli farklı değerler alabildiğine dikkat edilmelidir.

Materyal Seçimi:

Akışkanın nitelikleri ve vananın prosesteki görevi dikkate alınarak, vanayı oluşturan ve özellikle de akışkanla temas halinde olan parçalar için en ideal malzemenin seçilmesi gerekmektedir. Bu malzemeler standart  GGG40- Sfero Döküm , WCB-Karbon Çelik,  AISI 316-Paslanmaz Çelik olabileceği gibi kimi zaman da ağır proses şartlarından dolayı AISI 904L,Nickel, Alloy 20, Super Duplex, Incoloy, Monel, Inconel, Hastelloy,  Zirconium, Titanium gibi exotic materyaller olabilir.

ExoticMateryallerin seçimi beraberinde yüksek maliyet de getireceği için kaplı vanakullanımının da bir opsiyon olarak değerlendirilmesi gerekir.

Örneğin;termik santrallerde Baca Gazı Arıtma Ünitesinde (BGA=FGD) akışkanın yüksek kloriçeriğinden dolayı kullanılacak olan KauçukYataklı Kelebek Vananın disk malzemesi Hastelloy C olarak da seçilebilir ya da çalışma sıcaklığı elverdiğitakdirde “Hostalen-GUR”  Kaplı bir diskseçilebilir. Aynı performansı sağlamasına rağmen Hostalen-GUR  kaplı diskin maliyeti, Hastelloy C disktenyaklaşık %30 daha ekonomiktir.

Bir SülfürikAsit hattında ya da Klor Alkali Prosesinde kullanılan Teflon Kaplı Küresel Vanalar, 904L materyalden üretilen KüreselVanalara göre çok daha ekonomik ve uzun ömürlü çözümlerdir.

Vananın Uzunluk ve Flanş Normu Seçimi:

İşletmelerde kullanılmakta olan vanaların uzunluk ve flanş normları mühendislik aşamasnda borulama için belirlenmiş olan değerlerdir. Bir vananın uzunluk normu (L Boyu = Face to Face ) ve flanş normu  DIN, BS, ASME ya da JIS Normlarında olabilir. Pek çok vana üreticisi bu alternatif normları birer opsiyon olarak sunmaktadır. Prosesteki mecut bir vananın değişimi gerekiyor ise bu L Boyu ölçüsünün ya da Flanş Normunun üretici firmaya bildirilmesi gerekmektedir. Diğer taraftan özellikle kuruluşu çok eskiye dayanan işletmelerde farklı proseslerde alt yükleniciler tarafından farklı normlarda vanalar kullanılmış olabilir. Hatta aynı hattaki iki vananın farklı normlara sahip olabilmektedir. Bu gibi durumlardan dolayı bazı vana üreticileri örneğin uzunluk normu DIN fakat flanş normu ASME olan vanalar da üreterek pratik çözümler sunabilmektedir. Bu sebeple, proseste standardizasyonun ve yedeklemenin sağlanabilmesi, vana değişimlerinde hatta işlem süresinin ve bakım duruşlarının kısaltılabilmesi için tüm vanaların aynı normda olması gerekmektedir.

Vananın Kumanda Şekli:

Manuel Çalıştırma;  10 Pozisyonlu Kollu, Dişli Kutulu, Zincirli Dişli Kutulu ya da Ağırlık Kollu olabilmektedir. Manuel kullanılacak olan vanalarda açma-kapama anındaki torkun dikkate alınarak kumanda şeklinin belirlenmesi önemlidir.

Örneğin, Kelebek Vanalarda Manuel Kollu kumanda genellikle max.DN200 çapa kadar kullanılmakta, daha büyük çaplarda ise tork yükseldiği için dişli kutulu kumanda kullanılmaktadır. Fakat, Plug vanalarda tasarım gereği tork değerleri daha yüksel olduğu için max. DN100 Çapa kadar kollu kumanda kullanılabilmektedir. Operatörün çalışma ergonomisi dikkate alınarak işletmede kullanılacak olan manuel vanaların kumanda şekli tespit edilmelidir.

Otomatik Çalıştırma: Pnömatik Aktüatörlü, Elektrik Aktüatörlü, Hidrolik Aktüatörlü,  Ağırlıklı Aktüatörlü ya da bunların bir kombinasyonu şeklideki özel tasarımlar ile otomatik operasyon sağlanabilir. Bu noktada önemli olan prosesin gereksinimi doğrultusunda, vananın görevi, günlük açma-kapama sayısı, operasyon süresi , kontrol şekli (On/Off ya da Oransal ), emniyet pozisyonu (Çift Etkili, Normalde Açık ya da Normalde Kapalı ), iletişim arayüzü (Profibus, Hart, FieldBUS)  gibi etkenler dikkate alınarak enerji tüketimi optimum olan kumanda şeklinin seçilmesidir. Örneğin; bazı pozisyonerler sürekli hava tüketimine sebep olmakta iken bazı üreticiler yalnızca operasyon alında hava kullanan modellere sahiptir.

 

Otomatik çalıştırmada dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise aktüatör modelinin ve gerekli ise Limit Switch, Solenoid Valf, Pozisyoner gibi ilave aksesuarların seçimidir. Aksesuar seçiminde işletmede mevcut voltaj değerleri ve koruma sınıfı belirtilmelidir. Aktütör modeli işletmede sağlanacak minimum hava basıncı ve vananın açma-kapama tork değeri ve %20 ile %30 arasında değişebilen güvenlik faktörü dikkate alarak seçilmelidir.

Özetle prosese uygun vana seçimi, akışkanın niteliği bilindiği, gerekli proses değerlerinin sağlandığı ve değerlerin doğru analiz edildiği takdirde mümkündür.

Hazırlayan:

Bahadır TAŞDEMİR

Endüstriyel Projeler Şefi

LEON TEKNİK – Leontek Dış Tic. Ltd. Şti. 

e-mail: bahadir@leonteknik.com  

web: www.leonteknik.com 

Endüstri dünyasındaki gelişmeleri takip edin. Neleri size ulaştırmamızı istersiniz? Şimdi kayıt olun.

  E-Bülten'e kayıt olun
E-Posta:
 

Türkiye endüstrisine, alana özel, spesifik yayınlar üreten MONETA Tanıtım’ın sektörel dergilerinin ve web portallarının editörlüğünü yapmaktayım. Yeni nesil, dinamik yayıncılık anlayışıyla, dijital ve basılı mecralarda içerik geliştirmek için çalışmaktayız.

Vanalar

GEMÜ Kelebek Vanaları’na oksijen onayı

Yayın Tarihi:

on

Yazar:

Ingelfingen merkezli vana uzmanı GEMÜ’nün R480 Victoria Kelebek Vana Serisi’nin özel bir versiyonu, oksijen ortamı için anında etkili olacak şekilde onaylandı.

Oksijen ortamına yönelik tasarımda, GEMÜ’nü Victoria Kelebek Vana Serisi’nden ortamla ıslanan tüm sızdırmazlık malzemeleri ve yardımcı malzemeler (yağlayıcılar ve vida kilitleme maddeleri), Federal Malzeme Araştırma ve Test Enstitüsü (BAM) tarafından test edildi ve onaylandı. Uygun olmayan yağlar ve gresler yangınlara yol açabiliyor, bu nedenle ortamla ıslanan tüm bileşenlerin uygun şekilde temizlenmesi gerekiyor.

BAM onayı için yapılan incelemede DIN EN 1797 ve ISO 21010 standardı esas alındı. Onay, maksimum 60 °C çalışma sıcaklığında ve 15 Bar basınçta gaz halindeki oksijenin kullanımıyla sınırlı kaldı. Oksijen uygulamaları için onaylanan GEMÜ R480 Victoria Serisi Kelebek Vanalar, ‘O’ özel fonksiyonu ile tanınıyor. Onay, EPDM conta malzemesi kodu E ve paslanmaz çelik disk malzemesi kodu A’yı kapsıyor.

Endüstri dünyasındaki gelişmeleri takip edin. Neleri size ulaştırmamızı istersiniz? Şimdi kayıt olun.

  E-Bülten'e kayıt olun
E-Posta:
 
Devamını Oku

Vanalar

GEMÜ’ye 7. kez ‘Global Pazar Lideri’ ödülü

Yayın Tarihi:

on

Yazar:

Almanya’da yayımlanan haftalık ekonomi dergisi WirtschaftsWoche, GEMÜ’yü üst üste 7. kez Vanalar ve Otomasyon Bileşenleri: Steril Uygulamalarda Vanalar, Proses ve Kontrol Sistemleri alanında “Global Pazar Lideri” olarak ödüllendirdi.

GEMÜ, Almanya’da yayımlanan ekonomi dergisi WirtschaftsWoche tarafından “Global Pazar Lideri” olarak onurlandırıldı. Merkezi Ingelfingen’de yer alan teknoloji şirketi GEMÜ, Gallen Üniversitesi ve Alman Küresel Pazar Liderleri Akademisi’nin lider endeksi baz alınarak WirtschaftsWoche tarafından hazırlanan ödül töreninde, “2023 Şampiyonu” unvanını kazandı ve “Global Pazar Lideri” olarak ödüllendirildi.

Valf uzmanı GEMÜ, art arda yedinci kez WirtschaftsWoche “Global Pazar Lideri” kalite ödülünü alıyor. Ödülün esasını, GEMÜ’nün “Vanalar ve Otomasyon Bileşenleri: Steril Uygulamalarda Vanalar, Proses ve Kontrol Sistemleri” segmentinde küresel pazar lideri endeksi kapsamına alınması oluşturuyor.

Bu pazar segmentinde birinci veya ikinci olmak, kendi üretim ve satış şirketleriyle en az 3 kıtada varlık gösteren, yıllık cirosu en az 50 milyon euro olan ve cirolarının en az %50’si oranında ihracat payı gösterebilme koşullarına bağlı bulunuyor. Ayrıca firma sahiplerinin en azından kısmen Almanya’da yerleşik olması gerekiyor.

Üst üste 7. kez kazandıkları WirtschaftsWoche’nin ödülüyle ilgili konuşan GEMÜ Grubu Yönetici Ortağı Gert Müller, “Global pazar liderliği, aile şirketimizin başarısının yıllık temelde önemli bir göstergesidir. İnovatif ürünler, geleceğe yönelik stratejimiz ve kararlı küresel ekibimizle, belirsizlik zamanlarında bile en yüksek performansı gösterdiğimiz için gurur duyuyoruz” ifadelerini kullanıyor.

Kaynak: www.gemu-group.com

Endüstri dünyasındaki gelişmeleri takip edin. Neleri size ulaştırmamızı istersiniz? Şimdi kayıt olun.

  E-Bülten'e kayıt olun
E-Posta:
 
Devamını Oku

Vanalar

2022’de yeni fabrikasını devreye alan ÖZKAN Makina; istihdamda %25, satışta %55 artış sağladı

Yayın Tarihi:

on

Vana sistemlerinin lider üreticilerden biri olan ÖZKAN Makina, 20 milyon euroluk yatırımla hayata geçirdiği ve 2022 yılında devreye aldığı yeni modern fabrikası Project Pearl ile büyümeye devam ediyor. Birçok alanda üstün özelliklere sahip yeni tesis ile ciddi bir kapasite artışı sağlayan ÖZKAN Makina, istihdamını %25 oranında artırırken, satışlarını bir önceki yıla kıyasla %55 oranında artırdı. 

Kelebek vana başta olmak üzere, iğne vana, çek vana, vantuz ve demontaj parçası gibi fonksiyonel vana sistemleri alanında lider üreticilerden biri olan ÖZKAN Makina, 1983 yılında başladığı faaliyetlerine, 2011 yılından bu yana tüm dünyada tanınan Hawle Avusturya Grubu çatısı altında devam ediyor. İzmir Çiğli Atatürk Organize Sanayi Bölgesi’nde yer alan iki fabrikasıyla alanında lider üreticilerden biri olan firma, 20 milyon euroluk yatırımla temellerini 2019 yılında attığı Project Pearl Fabrikası’nı 2022 yılında devreye alarak, pazardaki lider konumunu daha da güçlendirdi. Birçok alanda tek olma özelliği taşıyan 7.000 metrekarelik tesis ile üretim kapasitesini ciddi şekilde artıran ÖZKAN Makina; istihdamını %25 oranında artırırken, pandeminin etkilerinin de azalmasıyla satışlarında bir önceki yıla göre yaklaşık %55 oranında bir artış sağladı. Türkiye’nin içinde bulunduğu ekonomik durumdan dolayı yurt içi satışlarında beklentilerin altında kalan firma, bu artışı büyük oranda yurt dışı satışlarıyla gerçekleştirdi.

İlave yatırımlarla yeni rekor hedefi

Hem Türkiye’deki seçim süreci hem de pandemi sonrası global pazarlardaki değişiklikler gibi 2023 yılının zorlu koşullarında daha da büyümeyi hedefleyen ÖZKAN Makina, gidilmeyen yerlere gitmek, problemli işleri çözmek adına iletişimde kalmak ve en iyi yaptığı işi anlatarak bu zorlukların üstesinden gelmeyi planlıyor. Yeni yılda üretim kapasitesini daha fazla artırmak adına yeni adımlar atmaya hazırlanan firma, 2022 yılının sonlarına doğru açtığı Project Pearl Fabrikası’na ilave ekipman yatırımları yaparak, yeni rekorlar kırmayı hedefliyor.

Project Pearl Fabrikası

Son teknolojiyle donatılan Project Pearl Fabrikası, DN100’den DN2600 çapa kadar vana gövdelerinin işlenmesine olanak sağlarken, uzun yıllar korozyona karşı koruma anlamına gelen GSK kalite standartlarına göre boya yapılan Türkiye’deki tek tesis olma özelliğini taşıyor. Birçok ilki barındıran tesisteki üretim tüm dünyaya ulaştırılırken; üretimden sonra tüm ürünler, EN standardı veya farklı ülkelerden talep edilen farklı standartlara göre basınç testlerine giriyor.

Endüstri dünyasındaki gelişmeleri takip edin. Neleri size ulaştırmamızı istersiniz? Şimdi kayıt olun.

  E-Bülten'e kayıt olun
E-Posta:
 
Devamını Oku

Trendler

Copyright © 2011-2018 Moneta Tanıtım Organizasyon Reklamcılık Yayıncılık Tic. Ltd. Şti. - Canan Business Küçükbakkalköy Mah. Kocasinan Cad. Selvili Sokak No:4 Kat:12 Daire:78 Ataşehir İstanbul - T:0850 885 05 01 - info@monetatanitim.com