Herhangi bir viskoz gıda ürünü işlenirken; belirli bir miktarın kapların/kazanların içine ve boru hatlarına yapışması veya işlemden sonra ekipmanda kalması kaçınılmazdır. Özellikle büyük miktarlarda viskoz, bal, şurup ve püreler gibi değerli ürünler işlenirken; kaybedilen ürün sarfiyatı artabilir.
Küresel olarak, insan tüketimi için üretilen gıdaların tahmini yüzde 30’u tedarik zincirinde bir yerde kayboluyor veya israf ediliyor. Tüm gıda atık formlarının inceleme altında olduğu bir zamanda; gıda zincirinin tüm kısımlarının mümkün olduğunca verimli kalması önemlidir.
Kayıpları en aza indirmek için iki yol
Ekipmandaki bu kayıpları en aza indirmenin iki yolu vardır: Birincisi, ürünün yüzeye yapışmasını önleyen ve sistemin içinden akmasına yardımcı olacak boru şeklindeki ısı eşanjörleri gibi donanımların tasarlanmasını içerir. İkincisi, işlemden sonra ürünü ekipmandan temizlemek ve kurtarmak için özel sistemlerin kullanılmasıdır.
Birçok modern ısı eşanjörü; tortu oluşumunu önleyecek şekilde viskoz akışkanların işlenmesi için tasarlanır. Bazıları oluklu boru tasarımları kullanırken; bazıları da gerekli durumlarda boru yüzeyindeki kalıntıları; birikmeden önce sürekli olarak çıkarmak için kazıyıcıları kullanır. Bu ısı eşanjörleri, ısıtma ve soğutma; pişirme, konsantre; pastörizasyon ve sterilizasyon dahil olmak üzere pek çok işlem için kullanılabilir.
Bu kendinden temizleme iki avantaj sağlar. İlk olarak, işlenmekte olan gıda maddesi hareket etmeye devam ettirildiğinden ve tüp yüzeyine yapışmadığından; işlem sırasından kayıplar en aza indirilir. İkincisi, birikinti oluşturulmadığından; ısı eşanjörünün optimum ısıl performansı; işlem verimliliğini artırarak enerji kullanımını ve işlem zamanlarını düşürür.
Isı eşanjörü, örneğin, tersten çalıştırılabilen bir dizi yüzey sıyırmalı ısı değiştiricisini seçerek temizleme işlemi başlamadan önce ürünün kendisini boşaltabilir.
Ürün akışını artırmak, tıkanmayı/tortulaşmayı/kalıntıyı önlemek ve basınç düşüşünü en aza indirmek için her bir iç tüpün içinde bir sıyırıcı çubuk içeren döner yüzey-sıyırmalı ısı eşanjörü idealdir.
Nasıl tasarlandıklarına bağlı olarak; bazı yüzey sıyırmalı ısı eşanjörleri uygun bir şekilde uyarlanabilir; sıyırıcı çubuğun yüksek hızda dönen sarmal bir vidaya/dönüşe sahip olduğu gibi. Doğru yapılandırıldığında; bu vida ürünün ısı eşanjör borularını; hasar vermeden; özelliklerini değiştirmeden etkili bir şekilde boşaltarak tersten çalıştırılabilir. Bu sistem; herhangi bir ürün kaybının ekonomik açıdan önemli olabileceği; bal, pekmez; muhallebi ve krema gibi çok değerli viskoz ürünler için uygundur.
Isı eşanjörü, herhangi bir ek pompaya veya basınç sistemine ihtiyaç duyulmadan ürünün çoğunluğunu boşaltılmasını sağlayabilir. Bu hem sermaye hem de işletme maliyetleri açısından avantajlar sağlar.
Maksimum esneklik için; kullanıcılar hem yatay hem de dikey işlem için yapılandırılabilecek bir ünite seçmelidir. Böylece; yer çekimi de ürünün tüplerden geri kazanılmasına yardımcı olmak için kullanılabilir. Bu; daha büyük kapasiteli tesisler için birden fazla ünitenin birleştirilmesine olanak tanımaktadır. Tasarruf edilen ürün miktarından ötürü; ki ilave ürün kurtarma sistemlerinin kurulması genellikle gereksiz olduğundan; bu tür bir ısı eşanjörünün kullanımı kendi masrafını çıkarabilir.
