Pompa Sistemleri: Tasarımın Kontrolü

Hamdi Nadir Tural

İçerik

Mekanik Değerlendirmeler Hidrolik Değerlendirmeler Montaj Değerlendirmeleri İşletme Değerlendirmeleri Kaynaklar

İş Geliştirme Müdürü

Standart Pompa ve Makina San. Tic. A.Ş.

Pompa sistemleri farklı sıvılar aktarılması ve farklı ihtiyaçlar ile endüstriyel gereksinimlere göre tasarlanmaktadır. Birçok sistem, uygulama deneyimleri ve standartlar dikkate alınarak tasarlanır. Ancak proje, uygulama aşamasında değişimler ve farklılıklar gösterebilir. Örneğin bir soğutma kulesi sirkülasyon sisteminde,

Soğutma suyuna ısı transferini artırmak amaçlı kimyasallar eklenmesi
Proje aşamasında belirlenen boru et kalınlılığının tedarik sürecinde değiştirilmesi
Havuz inşaatı aşamasında havuz zemin temelinin yükseltilmesi
Hat üzerine ek fittings (vana, klape, filtre vb.) ekipmanlar takılması

gibi değişiklikler, projelendirme aşamasında bilinmediği için sistemin güvenilir olarak işletilmesi ve bakımı açısından belirsizlikler oluşturmaktadır.

Sistemi devreye almadan önce, tesisattaki ana değişiklikler ve proses iyileştirme-değiştirme çalışmaları sonrasında “tasarım gözden geçirme” yapılmalıdır. Özellikle kritik ve tehlikeli sıvıların kullanıldığı pompa uygulamalarında tasarımın gözden geçirilmesi büyük önem arz etmektedir. Zira uygunsuzluk sonucu büyük üretim kayıpları, çalışanların yaralanması ve hayati kayıplar ile uzun süreli çevre kirliliği gibi sonuçlar doğurabilmektedir.

Bu kapsamda mekanik, hidrolik, montaj ve işletme prosedürleri sistemin Güvenirlik ve İşlevsellik açısından gereksinimlerini sağladığı kontrol edilmelidir.

Mekanik Değerlendirmeler

Sıvı ile temas eden malzemeler doğru seçilmiş mi?
Kaplin uygun seçilmiş mi?
Mekanik salmastra tasarımı uygun mu?
Salmastraların hava tahliyesi ve yıkaması uygun yapılmış mı?
Pompa tasarımı çalışma şartlarına uygun mu?
Kaplin ve döner parçaların muhafazaları uygun mu?

Sıvı	Klorid (Cl)	Malzeme Yapısı	Ticari İsim	Malzeme Kodu
Şebeke ve Yeraltı Suyu	<200ppm	Östenitik	304	1.4301 -1.4308
Şebeke ve Yeraltı Suyu	<1000ppm	Östenitik	316	1.4401-1.4408
Acı Su	1000-3600ppm	Dubleks	2205	1.4462-1.4517
Acı Su ve Deniz Suyu	3600-26000ppm	Süper Östenitik	254SMo	1.4547-1.4500
Acı Su ve Deniz Suyu	3600-26000ppm	Süper Dubleks	SAF2507	1.4410-1.4469

Hidrolik Değerlendirmeler

Çark çapı uygun mu?
Pompa girişinde uygun mesafede düz boru kullanılmış mı?
Emiş hattındaki geçici filtreler çıkartılmış mı?
Daimi filtrelerin montajı akış yönüne uygun olarak yerleştirilmiş mi?
Pompanın müsaade edilen debi aralığının dışında çalışmasını engelleyici önlemler alınmış mı?
Seçilen motor gücü; pompanın çalışma aralığı, sıvının yoğunluğu ve ortam koşullarına göre uygun boyutlandırılmış mı?

Yükselti Deniz Seviyesi (m)	Ortam Sıcaklığı
Yükselti Deniz Seviyesi (m)	<30°C	30-40°C	45°C	50°C	55°C	60°C
1000	1,07	1,00	0,96	0,92	0,87	0,82
1500	1,04	0,97	0,93	0,89	0,84	0,79
2000	1,00	0,94	0,90	0,86	0,82	0,77
3000	0,92	0,86	0,82	0,79	0,75	0,70
4000	0,82	0,77	0,74	0,71	0,67	0,63

Elektrik motoru mil gücünün ortam koşulları katsayısı ile hesabı Pmil=P2 x Kok

Pompanın çalışma aralığında kavitasyonsuz çalışabilmesi için ENPY (Emmedeki Net Pozitif Yük – NPSH Net Positive Suction Head) değerinde yeteri miktarda tolerans bırakılmış mı?

Montaj Değerlendirmeleri
- Boru hattı, pompa flanşlarına yük getirmeyecek şekilde tasarlanmış mı?
- Borular desteklenmiş mi?
- Borular uygun şekilde teraziye alınmış mı?
Flanş bağlantı cıvataları uygun torkla sıkılmış mı?
Pompa ve motor kaplin hizalaması yapılmış mı?
Pompa şasisi uygun şekilde kaide betonuna bağlanmış mı?
Bütün muhafazalar yerli yerinde mi?

Yataklarda yağlama yağı mevcut mu?
Çek vanalar doğru montajlanmış mı?
Ölçüm cihazları uygun yerlere ve ölçme hatalarını azaltacak şekilde montajlanmış mı?

İşletme Değerlendirmeleri

Çalıştırma prosedürleri pompanın maksimum ve minimum debi dışında çalışmasını engelleyecek şekilde düzenlenmiş mi?
Çalıştırma prosedürleri pompaya sıvı girişinin sürekliliğini sağlayacak şekilde planlanmış mı?
İşletme prosedürleri pompanın gerekli ENPY (Emmedeki Net Pozitif Yük) değerini bütün çalışma aralığında sağlayacak şekilde belirlenmiş mi?
Durdurma prosedürleri pompanın maksimum ve minimum debi dışında çalışmasını engelleyecek şekilde düzenlenmiş mi?