SOSİAD (Soğutma Sanayii İş Adamları Derneği), iklim değişikliği ile mücadeleye destek veren ve “Türkiye Cumhuriyeti’nde Düşük Küresel Isınma Potansiyeline (KIP) Sahip Soğutkanların Teşvik Edilmesi İçin Tanıtım ve Pilot Faaliyetler” başlıklı UNIDO (Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Örgütü) Demonstrasyon Projesi kapsamında ilk tematik toplantısını, İzmir’de gerçekleştirdi.
SOSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Turgay Karakuş açılış konuşmasında; proje kapsamındaki toplantının, farklı ticari ve endüstriyel soğutma sistemlerinde mevcut soğutkanların çevre dostu alternatifleri ile değiştirilerek sonuçlarının yapılan test ve ölçümlerle değerlendirilmesi, son kullanıcılar ve sektörle etkin biçimde paylaşılması yönündeki ilk toplantı olduğunu belirtti. Karakuş, bu projenin bir farkındalık projesi olduğunun altını çizdi ve KIP’ı yüksek olan soğutkanlara göre daha düşük değere sahip amonyak (NH3) ve karbondioksit (CO2) gibi alternatif / doğal soğutkanların farklı açılardan kıyasını kapsadığını ifade etti. Bu çıktıların hem yatırımcılar hem de sanayiciler için çok önemli sonuçlar içerdiğini vurguladı.
“HFC’lerde kademeli azaltıma gidilecek ve kota uygulaması başlayacak”
Açılış konuşmasının ardından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Ulusal Danışmanı Zeynep Gökçen Aşan, “Ozon Tabakasını İncelten Maddelere ve Alternatiflerine İlişkin Çalışmalar” başlıklı sunumunu gerçekleştirdi. Aşan, 2016 yılında Kigali’de Montreal Protokolü’ne taraf olan ülkelerden birinin de Türkiye olduğunu ve bu kapsamda HFC kaynaklı sera etkisini 2050 yılına kadar yüzde 50 oranında azaltmayı hedeflediklerini açıkladı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Montreal Protokolü Kigali Değişikliği yanı sıra AB F-Gaz Yönetmeliği kapsamında da HFC’lerde kademeli azaltıma gideceğini ve kota uygulamasının başlayacağını belirtti. Aşan, bu azaltım takviminin gelişmekte olan ülkeler için verimli, ozon tabakasına zarar vermeyen, düşük küresel ısınma potansiyeline sahip soğutma sistemlerine direkt geçiş için çok önemli bir fırsat olduğunun altını çizdi.
“Soğutkanlar, insan kaynaklı sera etkisinin yaklaşık yüzde 15’inden sorumludur”
Aşan’ın sunumunun ardından, UNIDO Danışmanı Natasha Kochova, enerji verimliliğine odaklandığı “Uluslararası Anlaşmalar Çerçevesinde Enerji Verimliliğine Genel Bakış” başlıklı sunumunda çevre anlaşmaları, özellikle Ozon Tabakasını İncelten Maddelere Dair Montreal Protokolü’nün 28. Taraflar Toplantısı’nda kabul edilen Kigali Değişikliği hakkında bilgi verdi. Kochova, klima ve soğutma sektörlerinin küresel elektrik enerjisi talebinde önemli ve artan bir yüzdeyi temsil ettiğini belirtti.
Küresel sera gazı emisyonları hakkında da bilgi veren Kochova, “Soğutkanlar, insan kaynaklı sera etkisinin yaklaşık yüzde 15’inden sorumludur. 2015 yılında, AB dünya sera gazı emisyonlarının yüzde 10’undan sorumluydu, bu haliyle kişi başına düşen emisyon oranının en düşük olduğu gelişmiş ekonomilerden biridir” diye konuştu. Kochova, ekipman üreticilerinin, düşük KIP’lı soğutkan kullanan, Kigali Değişikliği’ne ve HFC’lerin hızla azaltılması gibi diğer bölgesel mevzuata uygun olarak yeni ürünleri üretmek için çok çalıştıklarını ifade etti. Kochova enerji verimliliği ile ilgili dikkate alınması gereken yöntemler hakkında, “Günümüzde düşük KIP’lı alternatif soğutma sistemleri gelişimini sürdürmektedir. Bu ise bazı sistemlerin yeniden tasarımını ve farklı ekipmanların üretimini gerektirebilir. Tabii bunları gerçekleştirmek için yatırım gereklidir. Yatırım yapmaya istekli olmaya ve bu konuda iyi hazırlanmış bir plana ihtiyaç vardır” dedi.
“Proje, yeni nesil soğutkanlara geçişte teşvik edici bir güç olacak”
Demonstrasyon Projesi hakkında detaylı bilgi veren Proje Koordinatörü Kıvanç Aslantaş, projenin nedenleri ve beklenen sonuçları konusuna açıklık getirdi. Aslantaş, Montreal Protokolü yükümlülüklerini yerine getirmek için hidrokloroflorokarbon (HCFC) soğutkanların kullanımının Türkiye Cumhuriyeti tarafından sınırlandırıldığına değindi. Bu kapsamda HCFC’lerin tüketimini, hesaplanan referans değerin yüzde 86’sına indirmeye yönelik çalışma yürütülmesi kararının alındığını belirtti. Bunun sonucu olarak, kullanıcıları ve tedarikçileri bilgilendirmenin ve farkındalığı artırmanın önemli olduğunun altını çizdi. Demonstrasyon Projesi kapsamında da hem bu farkındalığın artırılacağını hem de pilot uygulamalarla önemli verilerin elde edileceğini bildirdi. Aslantaş, proje kapsamında İzmir, Ankara ve İstanbul’da bulunan tesisleri alternatif soğutkanlarla başarılı bir şekilde dönüştürmeyi öngördüklerini belirtti. Böylece pilot uygulamalarla bu üç ilde mevcut sistemlerin daha düşük KIP değerine sahip yeni nesil soğutkanlara dönüştürülmesinin teşvik edici bir güç olacağını ifade etti.
Demonstrasyon Projesi UNIDO Ulusal Danışmanı Barış Uçaner adına “Dönüşüm Projelerinde İdari ve Teknik Gereksinimler” başlıklı sunumu Proje Koordinatörü Kıvanç Aslantaş gerçekleştirdi. Aslantaş, UNIDO’nun HCFC Sonlandırma Yönetim Planı (HPMP) altındaki bileşenlerden biri olan bu projenin uygulanması için teknik ve idari detayların altını çizdi. Mevcut sistemin düşük KIP değerine sahip enerji verimli bir soğutkan ile dönüşümünün sağlanabilmesinin ve dönüşüm sonrası ölçümlerin Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nin gerçekleşmesi açısından izlenebilir olmasının önemine dikkat çekti.
Etkinlik, özel sektör temsilcilerinin örnek uygulama örneklerine dair sunumlarıyla son buldu.
