Connect with us

Elektrik Motorları

Sürücü ile motor arasındaki kablo uzunluğunun motor izolasyonuna etki̇si̇

Yayın Tarihi:

on

AC motor sürücüleri (VFD-Variable Frequency Drive), asenkron motorların uçlarına gelen gerilim ve frekans değerini değiştirerek motorda hız kontrolü yapılmasına imkân sağlayan elektronik devrelerdir. Endüstride sıklıkla kullanılan VFD’ler; hız kontrol cihazı, frekans konvertörü, inverter, AC sürücü gibi farklı isimlerle anılmaktadır. 

Şekil 1: AC Motor (VFD) Devresi

Sistemde kullanılan motor, etiketinde belirtilen hızından farklı bir hızda çalıştırılması gerekli ise veya motora belirli değişkenlere göre hız kontrolü yapılacaksa AC motor sürücüleri kullanılır. 

Sürücüler günümüzde küçük ev aletlerinden tutun da, sanayide kullanılan devasa motorlara kadar her yerde sıklıkla kullanılmaktadır. 

Üretimin değişmez parçası haline gelen sürücüler; 
  • Motoru aşırı akım ve gerilim piklerine karşı korur.
  • Yumuşak anahtarlama yapılmasına imkân sağlar.
  • Duruş ve kalkışlarda meydana gelebilecek mekanik ve elektriksel zorlanmaları minimum seviyeye indirir.
  • Düşük kapasiteye ihtiyaç duyulan uygulamalarda makinenin hızını azaltarak enerji tasarrufu yapılmasına olanak sağlar.
  • Kalkış sırasında motor ve kayışlardaki termal ve mekanik gerilimin azalmasına yardımcı olur.
  • Isıl ve mekanik stresleri azaltır.
  • Kullanıcıya dinamik fren yapabilme imkânı verir. 

Yukarıda sayılan avantajlarından dolayı, piyasada sürücülerin kullanımı günden güne artmakta ve sürücüler giderek önem kazanmaktadır.

Şekil 2: Sürücünün konumlandırma şekline göre örnekler (motora doğrudan akuple edilen vfd ve motora kablo, klemensle bağlantılı olan VFD)

Sistemden (motor+sürücü) istenilen performansın alınabilmesi ve sistemde arızaya sebebiyet verebilecek herhangi bir problemin oluşmaması için sürücülerin montajı sırasındaki yanlış konumlandırmalardan ve uzun kablolama uygulamalarından kaçınılmalıdır.

Aksi takdirde motor ile sürücü arasındaki kablonun kapasitif reaktansına, kablonun geometrisine, tipine ve uzunluğuna bağlı olarak Şekil 3’de görüldüğü gibi motor klemensinde motor izolasyonuna zarar verecek seviyelerde gerilim yükselmeleri ve salınımları oluşmaktadır. Aşağıdaki şekilde kırmızı ile gösterilen sürücü çıkışıyken, mavi ile gösterilen uzun kablo kullanımına bağlı olarak oluşan motor terminallerindeki gerilimin şeklidir. 

Şekil 3: Sürücü çıkışındaki ve motor klemensindeki gerilim dalga şekilleri

Motor ile sürücü arasında kullanılan uzun kablonun doğası gereği getirdiği kapasitif etkiden dolayı, motor izolasyonu dayanım sınırını aşan gerilimler motorun arızalanması için zemin hazırlar. 

Bu nedenle VFD kullanılan uygulamalarda, VFD ile birlikte kullanılan motor besleme kablosunun boyu önemli bir kriter olarak değerlendirilmeli ve VFD üreticisi tarafından da katalog verisi olarak verilen tehlikeli sınırları geçiyorsa, gerekli VFD aksesuarları kullanılarak bu yüksek gerilim etkisi bertaraf edilmelidir. Bu konuda VFD üreticilerinin tipik olarak önerdikleri aksesuarlar arasında;

– VFD çıkışında şok bobini (reaktör)

– dv/dt filtre

– Sinüs dalgası çıkış filtre modülü 

– L-C filtre sayılabilir.

Bu gibi aksesuarların, hangi kablo tipleri ve boylarından itibaren kullanılması gerektiği VFD üreticisi kataloglarında belirtilmektedir. Kullanılabilecek maksimum kablo boyları VFD’lerin içyapısı (IGBT’ler, dU/dt tetikleme hızı) ve çalışma parametreleri (PWM frekansı, modülasyon türü vb.) ile değişkenlik gösterebilmektedir.

Örnek teşkil etmesi açısından ekli olarak sunulmuş olan çok bilindik marka ve modellerin kullanım kılavuzları incelendiğinde, yaklaşık olarak görülmektedir ki küçük güçlerde (0.75kW ve altı) 20 metreden itibaren ve orta/yüksek güçlerde ise 50 metre gibi kablo boylarından sonra, motor klemenslerinde bahsi geçtiği gibi motor izolasyonuna zarar verebilecek seviyede yüksek gerilim salınımları oluşmaktadır. Ekranlı kablo kullanılması durumunda bu uzunluk değerleri daha da düşmektedir.

Kablo uzunluğuna bağlı olarak sürücüden motora iletilen gerilim sinyalleri Şekil 4 ve Şekil 5 üzerinde görülmektedir. Şekil 5’te; uzun kablo neticesinde motor klemenslerinde oluşabilen tehlikeli yüksek gerilim salınımları görülmektedir.

Motor sargıları, gerilim seviyesi sınır pik değerini ya da sınır yükselme süresini aşarsa zarar görür. Ayrıca motor klemensinde salınan gerilim, izin verilen maksimum gerilim seviyesini geçtiğinde, kısmi deşarj ya da korona adı verilen olay meydana gelir. Buna göre motor iletkenlerinin etrafındaki hava iyonize olarak iletken hale gelir. Bunun sonucunda iki iletken ya da iletken ile toprak arasında küçük gerilim atlamaları görülür. 

Sargı izolasyonunda küçük gerilim atlamalarından dolayı oluşacak olan çatlaklar mikroskobik olmasına rağmen, bu gerilim atlamaları periyodik olarak tekrarlandığında izolasyonun delinerek motorun yanmasına yol açabilir.

Şekil 4: Kablo uzunluğu izin verilen sınırlar dahilinde olduğunda (Önerilen)

Şekil 5: Kablo uzunluğu izin verilen sınırlar dışında olduğunda (Önerilmeyen)

Pratikte sürücü kaynaklı arızaları azaltmak için neler yapılabilir?

  • Sürücü ile motor arasındaki kablo uzunluğu mümkün olduğunca kısa tutulmalıdır. Kabaca 50 metre üzerindeki kablo uzunluklarında ilgili VFD’nin uzun motor kablosu kullanımı için önerilen aksesuarları uygulanmalı ya da yapılabiliyorsa motor kablosu kısaltılmalıdır.
  • Kullanım açısından yüksek performanslı VFD kablolar tercih edilmelidir. Bu sayede VFD kablosundan yayılan ve çevredeki elektronik ekipman, ticari tabanlı ethernet sistemleri ve basit enstrümantasyon kabloları gibi diğer teçhizata olan olumsuz etki minimize edilebilir.
  • Besleme kablosu ve motor endüktansı arasındaki uyumsuzluğu gidermek için sürücü çıkışına reaktör (çıkış şok bobini) adı verilen yüksek endüktanslı bobinler yerleştirilir. Böylece motor klemensinde salınan gerilimin miktarı azaltılabilir.
  • Sürücü çıkışındaki gerilimin yükselme hızını azaltmak için yine VFD çıkışında dv/dt filtreleri kullanılabilir. 

Şekil 6: Yüksek performanslı VFD kablosu örnekleri

Şekil 7: Sırasıyla şebeke geriliminin, sürücü çıkışındaki gerilimin ve dv/dt filtreleri kullanıldığı zaman VFD çıkışındaki gerilimin dalga şekilleri

Şekil 7’de sırasıyla şebeke geriliminin; sürücü çıkışındaki gerilimin ve dv/dt filtreleri kullanıldığı zaman VFD çıkışındaki gerilimin dalga şekilleri gösterilmektedir.

VFD kullanıcılarının, VFD’nin motora doğrudan akuple edilmediği ve motora kablo ile bağlantılı olduğu durumlarda; kablo uzunluğunun motor izolasyonuna etkisini minimize etmek ve VFD kaynaklı arızaları azaltmak için yukarıda belirtilen çözüm önerilerini dikkate alması tavsiye edilir.

Endüstri dünyasındaki gelişmeleri takip edin. Neleri size ulaştırmamızı istersiniz? Şimdi kayıt olun.

  E-Bülten'e kayıt olun
E-Posta:
 

Sürekli gelişme ilkesiyle kurulmuş; kendine kaliteli üretim yapmayı, ürünleriyle piyasada yenilik ve farklılık yaratmayı, bu farklılığı müşteri memnuniyeti doğrultusunda geliştirmeyi kendine ilke edinen ELK MOTOR’da Elektrik Mühendisi olarak çalışmaktadır.

Elektrik Motorları

Vakum pompa enerji verimliliği

Yayın Tarihi:

on

Yazar:

Ülkemizde ve dünyada enerji verimliliği büyük önem arz etmektedir. Dünya ülkeleri, enerji politikalarında yenilenebilir enerji sistemlerine önem verdiği kadar, üretilen enerjinin verimli tüketilmesine ve enerji verimliliği hakkında toplumsal bilinç oluşturmaya da önem veriyor. Hem ülkemizde hem de dünyada okul öncesi eğitimden sanayiye kadar birçok alanda, enerji verimliliğini arttırmaya ve enerji verimliliği bilinci yaratmaya yönelik projeler yapılmaktadır. Türkiye ihtiyacı olan birincil enerjinin yaklaşık 4’te 3’ünü ithal etmektedir. Bu durum bizlerin enerji verimliliğine çok daha fazla önem vermemize sebep olan en önemli etkendir.

Gücüm Pompa olarak bizler bunun farkındayız ve bununla ilgili birçok proje geliştiriyoruz. Vakum pompalarında enerji verimliliği sağlanması için projelere özel olarak pompa seçilmesi gerekmektedir. Yanlış seçilen her bir pompa kullanıcılarımıza büyük kayıplar olarak geri dönmektedir. Bunun önüne geçebilmek için yerinde tespit yapıp, doğru ürün seçimi için sistemler gerçekleştiriyoruz.

Enerjide tasarruf sağlamanın en önemli yollarından biri, sanayinin neredeyse her alanında kullanılan elektrik motorlarındaki verimliliğe bağlıdır. Türkiye’deki elektrik tüketiminin yüzde 47’si sanayide gerçekleşir ve bunun da yüzde 67’si elektrik motorlarında kullanılmaktadır.

IE1 Sınıfı = Standart Motorlar

IE2 Sınıfı = Yüksek Verimli Motorlar

IE3 Sınıfı = Premium Verimli Motorlar

IE4 Sınıfı = Süper Premium Verimli Motorlar

Elektrik motorlarında verim arttıkça, kullanılan malzeme de arttığından ya da daha pahalı malzeme kullanıldığından motorun maliyeti ve dolayısıyla fiyatı artar. Eğer yatırım maliyeti düşünülmüyorsa her zaman en yüksek verimli motor tercih edilmelidir. Ancak yatırımın kendini amorti etmesi düşünülüyorsa (ki en doğru yol budur), o zaman elektrik motorunun günde kaç saat çalışacağı veya yılda kaç gün çalışacağı elektrik enerjisinin birim fiyatı ve verimli motorun sağlayacağı verim avantajı göz önünde bulundurulmalıdır.

Müşterilerimizin eski tip pompalarının enerji verimliliği düşük olduğu için yeni tip pompalarımızın firmalarına kazandıracağı amortisman sürelerini hesaplayıp kendilerine iletiyoruz. Yeni tip pompalarımızın enerji verimliliği ile birlikte tasarruflarını düşürüyoruz.

Gücüm Pompa Ailesi olarak, müşterilerimize doğru çözümler üretiyor, yenilikçi anlayış içerisinde enerji verimliliğinde katkılar sunuyoruz. Güçlü servis ve bayi ağımızla birlikte müşterilerimize her bir proje için çözüm üretiyoruz.

Endüstri dünyasındaki gelişmeleri takip edin. Neleri size ulaştırmamızı istersiniz? Şimdi kayıt olun.

  E-Bülten'e kayıt olun
E-Posta:
 
Devamını Oku

Elektrik Motorları

Ağır sanayinin ihtiyaçlarına kusursuz Omec Motor çözümleri

Yayın Tarihi:

on

Yazar:

Hem alçak gerilim hem de orta gerilim elektrik motorlarında çok geniş bir ürün yelpazesine sahip olan Omec Motor, birçok sektöre sunduğu üstün fiyat-performans hizmetini Türkiye’nin ağır sanayisiyle de buluşturuyor. Firma, Türkiye’nin çimento sektörüne en yüksek kalite ve en uygun fiyat seviyesinde özel çözümler sunuyor.

56 gövdeden 560 gövdeye kadar sahip olduğu elektrik motoru üretim gücüyle tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de ağır sanayinin hizmetine kusursuz çözümler sunan Omec Motor, Türkiye’ye 2021 yılında yaptığı ilk girişin hemen ardından özellikle maden ve termik santral sektörlerinde aldığı başarılı projelerden sonra, şimdi de Türkiye’nin demir-çelik ve çimento sektörlerinde.

Ürün serisinin en güçlü kollarından olan, özellikle döküm gövdeli ve büyük güçlü elektrik motorları ile Türkiye’nin ağır sanayisine hem yüksek performans hem de yüksek verimlilik sunan Omec Motor, büyük projelere büyük ürünler ve büyük performanslar sunarken, müşterilerine son derece uygun fiyatlar sunuyor.

Küresel ölçekte uzun yıllardan günümüze kadar elde ettiği başarılı projeler ve kazandığı tecrübeler eşliğinde Türkiye’ye giriş yapan Omec Motor, kısa süre içerisinde imza attığı referans projelerin sayısını artırmaya devam ediyor. Ağır sanayideki referans projelerin yanı sıra, özellikle bayilik ağının kurulması ve OEM’lerle çeşitli sektörlere yönelik birlikte çalışmalarda da çok kısa sürede önemli işlere imza atan Omec, Türkiye’deki proje çeşitliliğini artırmak adına sürekli yeni çalışmalar planlıyor. Bu çalışmalardan biri olarak; Ekim ayında çimento sektörünü Antalya’da bir araya getirecek olan seminere de katılacak olan Omec Motor, bu organizasyonda müşterileri ile yan yana gelip, ürün ve çözümlerini tüm sanayinin faydasına sunacak.

Çimento, seramik, maden, demir-çelik ve kağıt sektörlerinde sıklıkla tercih edilen ve kullanılan ürün gruplarını seminerde sergileyecek olan Omec Motor, 11kV ve 5MW’a kadar olan OMH Serisi OG Motorları ile 400V ve 690V beslemelerde 2MW’a kadar olan OMT1c Serisi AG Motorları’nı ön plana çıkaracak.

Endüstri dünyasındaki gelişmeleri takip edin. Neleri size ulaştırmamızı istersiniz? Şimdi kayıt olun.

  E-Bülten'e kayıt olun
E-Posta:
 
Devamını Oku

Elektrik Motorları

Elektrik motorlarının geniş üretim gücü OMEC Motor

Yayın Tarihi:

on

Yazar:

Türkiye pazarına giren küresel elektrik motoru üreticisi OMEC Motor, çok geniş bir ürün yelpazesi sunuyor. PEJA Şirketler Grubu’nun elektrik motorundaki markası OMEC Motor; demir-çelik sektöründen petrol ve gaz endüstrisine, maden sektöründen su arıtmaya, ağaçtan kağıt sanayi ve kimya endüstrisine hatta eczacılıktan otomotive kadar birçok sektöre uygun elektrik motoru üretiyor. 

Hem alçak gerilimde hem de orta gerilimde çok geniş bir ürün yelpazesine sahip OMEC Motor Hollanda’nın Türkiye Ülke Müdürü Alkan Demircioğlu, “56 gövdeden 630 gövdeye kadar alçak gerilimde motor üretebiliyoruz. Alüminyumda üretimimiz 160 gövdeye kadar, dökümde üretimimiz ise 63 gövdeden başlıyor. Bu çok büyük bir üretim gücüdür” diyor. Özellikle demir-çelik sektörü için çok güçlü gövdeli, yüksek performanslı ve son derece rekabetçi fiyatlı motorlar sunduklarını aktaran Demircioğlu, “Orta gerilimde 11kV besleme gerilimine ve 5MW güce kadar motor üretebiliyoruz. OMEC olarak özellikle, orta gerilim motorlarımız ile müşterilerimize son derece rekabetçi uygun fiyatlar ve kısa teslim süreleri sunabiliyoruz” diye konuşuyor. Çok güçlü oldukları bir diğer ürün gruplarının hızlı üretim süreleri eşliğinde bilezikli motorlar olduğunu söyleyen Demircioğlu, “Bu yönde sanayimizden yeni yatırımlar doğrultusunda teklif taleplerini memnuniyetle bekliyoruz. OMEC Motor’un fiyatta en rekabetçi olduğu alanın özellikle büyük güçlü döküm gövde motorlarımız olduğunu söylemem gerekiyor. Son derece üstün performansa sahip, tüm verimlilik sınıflarında motorlarımız ile sanayimizin hizmetindeyiz” açıklamasında bulunuyor.

Geniş ürün portföylerinde yer alan exproof motorlara da dikkat çeken Alkan Demircioğlu, şöyle devam ediyor: “Bir diğer çok güçlü olduğumuz sektör ise exproof motorlarımızdır. Ülkemizin petrokimya sektörüne, Zone1 Ex d IIC T4 sıcaklık sınıfı exproof motorlarımız ile tüm desteğimizi vermek istiyoruz. Bir diğer çok iddialı olduğumuz motorlarımız da IP23 korumalı motorlarımız olacak. Bu motorlar özellikle vidalı kompresör uygulamalarında çok talep görmektedir. Fiyatta da cazip avantajlar sunabilmektedir. Sonuç itibarıyla OMEC Motor olarak, sahip olduğumuz son derece geniş ürün ağımızla, ülkemiz sanayisine gerek en doğru ürün seçimi gerek ürün ve sistem performansı ve gerekse de fiyat açısından en doğru hizmeti vermeyi kendimize hedef alıyoruz.”

Endüstri dünyasındaki gelişmeleri takip edin. Neleri size ulaştırmamızı istersiniz? Şimdi kayıt olun.

  E-Bülten'e kayıt olun
E-Posta:
 
Devamını Oku
Advertisement
Advertisement

Trendler

Copyright © 2011-2018 Moneta Tanıtım Organizasyon Reklamcılık Yayıncılık Tic. Ltd. Şti. - Canan Business Küçükbakkalköy Mah. Kocasinan Cad. Selvili Sokak No:4 Kat:12 Daire:78 Ataşehir İstanbul - T:0850 885 05 01 - info@monetatanitim.com