Akıșkanların bulunduğu kapalı sistem boru hatlarında; hattın doldurulması sırasında olușan havayı dıșarıya atan, hattın boșaltılması sırasında dıșarıdan hava alarak negatif basıncı önleyerek borularda olușan vakum etkisini engelleyen, hat dolu iken suyun içinde bulanan çözünmüș havanın gaz hale geçmesi sonucunda olușan küçük miktarlardaki havayı dıșarıya atan ürünlere hava vanası, vantuz denmektedir.

Boru hattındaki hava nereden gelir? 

• Hat suyla doldurulmadan önce hava ile doludur. 
• Suyun içinde %2 oranında çözünmüș hava bulunur ve bu hava sıcaklık değișimi veya basınç düșüșü ile gaz hale geçebilir. 
• Her pompa belli bir miktar hava emer. 
• Hatalı bağlantı sonuçları hatta hava giriși olabilir.

Havanın etkileri nelerdir? 

• Hattaki hava, dolu su kesitini daraltır ve ișletme maliyetini arttırır. 
• Bazen sıkıșan hava, pompa karakterine bağlı olarak, tüm akıșı durdurabilir. 
• Bazen de, tepe noktalarda sıkıșan hava aniden hareket eder, bu da hatta türbülans ve titreșim olușumuna neden olur. 
• Korozyon hızlanır. 
• Hatalı debi ölçümlerine ve kontrol vanası problemlerine neden olur. 

Havanın Yokluğu 

• Havanın varlığı kadar yokluğu da sorunlara neden olmaktadır. 
• Hattaki suyun/ürünün boșaltılması, pompaların durdurulma anı ve ani kapanmaları vakum etkisi yaratır. 
• Olușan negatif basınç; hatlarda hasara yol açar. 
• Boru hatlarına boșaltma miktarı kadar hava alınması gerekmektedir. 

Vantuzların Konumlandırılması 

1. a) En yüksek noktalara b) Hatlardaki tepe noktalarına c) Eğimlerin olduğu hatlarda (800 m’de bir) d) Pompa basma hatlarına e) Hızlı kapanma olasılığı olan (emniyet vanaları gibi) vanalar sonrasına 

Sektörün öncü firmalarından olan Öz-kan Makina, 37 yıllık tecrübesi sayesinde ürettiği hava vantuzları ile hatlarda olușan hava sorunlarına çözüm üretmektedir.

Uzay Makina Yönetim Kurulu Başkanı Nurhan Elbe’ye göre endüstride pnömatik sektörler “makinanın eli ayağı” olarak değerlendiriliyor.

Hidrolik ve pnömatik sistemlerin her fabrikada ve makinada kullanıldığına dikkat çeken Uzay Makina Yönetim Kurulu Başkanı Nurhan Elbe, bu sistemlerin hem kolay kullanım imkânı sunduğunu hem de vakitten ve maliyetten tasarruf imkânı sağladığını belirtiyor.

Pnömatik pazarındaki rekabet yoğun

Pnömatik pazarına ilişkin değerlendirmelerde bulunan Nurhan Elbe, şunları belirtiyor: “Pazardaki rekabet oldukça yoğun. Yapılan araştırmalar, Türkiye’nin 15 milyon dolarlık iş hacmiyle dünya pnömatik pazarı listesinde 23. sırada yer aldığını göstermektedir. BCC Research tarafından hazırlanan bir rapor, dünyada 82,5 milyar dolar seviyesinde olan pnömatik ekipman pazarının 2022 yılında 114 milyar dolar seviyesine ulaşacağına öngörüyor. Dünya çapındaki üretim süreçleri Endüstri 4.0’la kökünden değişikliğe uğruyor. Giderek artan rekabet ortamında şirketlerin ayakta kalabilmesinin anahtarı inovasyona ve Ar-Ge’ye yaptıkları yatırım olmakta. Endüstri 4.0’la üretim teknolojileri, otomasyon sistemleri ve veri alışverişinde önemli değişikler ve gelişmeler oluyor. Yenilikçi süreç akıllı fabrikaları da bir zorunluluk olarak dayatmakta. Uzay Makina olarak Endüstri 4.0’ı kuru bir kavram olarak görmüyoruz. Ar-Ge bölümümüzün öncülüğünde imalat sektörünün ihtiyaçlarına yönelik malzeme tedarikine ve üretime yoğunlaşarak, Endüstri 4.0’ı bizzat uyguluyoruz.”

Uzay Makina çatısı altındaki şirketler

Uzay Makina çatısı altında pek çok farklı marka ile farklı ürünleri sanayinin hizmetine sunduklarını belirten Nurhan Elbe, şunları belirtti: “Uzay Makina olarak sektöre pek çok farklı ürünü farklı marka temsilcilikleriyle sunuyoruz. Uzay Makina’nın temsilciliğini yaptığı Aignep şirketinin merkezi İtalya’dadır. Aignep; pnömatik, valf, boru bağlantı malzemeleri, silindir çeşitleri ve gerekli şartlandırıcılarının üretimini yapmaktadır. Airbest markası ise vantuzlar, vantuz rakorları, bonesi pneumatik, valfler, valf adaları ve hava şartlandırıcıları üretmektedir. Yerli markamız ELBE’yle ise kalem silindir, basınç şalteri ve göstergeli seviye şalterleri, Cr-Ni seviyeler, vakum jeneratörleri ve vantuz rakorları üretiyoruz.

Elettrotec markası altında basınç anahtarı (NA-NK-NANK), vakum anahtarları, seviye ve akış denetleyicileri üretimi mevcutken ESG markası ile paslanmaz pistonlu vanalar kullanıcılara sunulmaktadır. FG-Line markası altında 2/2 solenoid valfler, 3/2 solenoid valfler, doğrudan-diyafram-karma, uyarılı valfler üretilirken, Cy.pag ise ISO 6431 pnömatik silindirler, ISO 6432 mini pnömatik silindirler ve CP95 silindir ürünleri üretmektedir. Son olarak Chiavette Unificate markası ile çatal ve küre bağlantılar, eklem bağlantıları ve merkezleme bağlantıları sanayicinin hizmetine sunulmaktadır. Waircom markasıyla da pnömatik silindirlerinin ve valflerinin yanı sıra, hava şartlandırıcıları tedarik ediyoruz.”

Ömer Yetkiner, Proses Pompaları Satış Uzmanı, Çevre Mühendisi

Yan kanallı santrifüj blower, düşük basınçlı hava sağlayıcılar arasında en yaygın kullanım alanına sahip endüstriyel ekipmanlardır.

Santrifüj blower’ın çalışma prensibi, gövde içerisinde mil ile sabitlenmiş pervanenin, elektrik motoru ile tahrik edilerek yüksek devirlerde dönüşüne dayanır. Gövde ile pervane arasında temas olmaksızın meydana gelen dönüş esnasında, pervane kanatçıkları arasında kalan havanın sıkıştırılması ile prosesin ihtiyacı olan basınçlı hava veya vakum değerine ulaşılır.

Santrifüj blowerler; yağlama gerektirmeyen yapısı, düşük sesli çalışmaları, titreşimsiz çalışma özelliği, doğrusal hava üretimi ve düşük bakım maliyetleri gibi özellikleri, prosesler için tercih sebebi olmaktadır. 

Blowerlar ortamdaki havayı alarak istenilen sisteme hava kazandırmak amacıyla kullanıldığı gibi sistemden havanın vakumlanması yoluyla sistemdeki havayı çekmek için de kullanılabilir. Bu yönü ile blowerlar, vakum pompası olarak adlandırılabilir.

Santrifüj blower dizayn olarak motor, motora bağlı fan ve giriş-çıkış hatlarından oluşmaktadır.

Emiş takımının yanı sıra basma takımı ve emniyet ventili gibi yardımcı ekipmanlar blowerı koruyarak daha uzun ömürlü kullanım sağlar.

Santrifüj blowerlar jakuzilerden konfeksiyon makinelerine, pnömatik taşıma sistemlerinden kurutma makinelerine kadar birçok alanda kullanılmaktadır.

Motor gücü olarak 0.25 kw ile 25 kw arasındaki motorlar ile farklı kapasiteler sağlanmaktadır. Santrifüj blowerlar standart olarak trifaze olarak üretilmektedir. Bazı küçük modellerde alternatif olarak monofaze olarak da üretilmektedir. Montaj aşamasında opsiyonel olarak dikey veya yatay bir şekilde sabitlenebilir. Sisteme kolayca montajı yapılabildiği için yer konusunda ve sistem bağlantıları konusunda kullanıcı için alternatif sağlamaktadır.

Santrifüj blowerler kapasite-basınç değerlerine göre tek kademeli ve çift kademeli olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Aynı gövdedeki tek kademe blowerın debisi yüksek, basıncı düşük iken çift kademeli blowerın basıncı yüksek, debisi düşüktür. Bu da ihtiyaç duyulan kapasitelere göre kullanıcıya alternatif seçenekler sunmaktadır.

Santrifüj blowerlar kuru hava transferinde kullanıldığı bilinmektedir. Yapılan Ar-Ge çalışmaları ile nemli hava veya su buharı transferinde verimli çalışmasıyla ilgili bazı veriler olsa da bu tip blowerların yalnızca kuru hava transferinde kullanıldığı bilgisi halen geçerliliğini korumaktadır.