Ersun GÜRKAN
Ayvaz, ARI-Armaturen Türkiye Ürün Müdürü
Degazör kubbeli besi suyu tankı, döndürülen kondensin ve beslenen taze suyun içindeki O2 ve CO2’in atmosfere atılması gerekliliği sonucu ortaya çıkmış bir tasarımdır. Oksijen gazı boru hattı içinde korozyona yol açarken ve karbondioksit ise karbonik asit oluşumuna yol açarak pH seviyesinin düşmesine neden olmaktadır. Suyun içinde çözünmüş bu gazların, suyun açık buhar ile 102-105°C arası sıcaklığa ısıtılması sonucu en verimli şekilde suyun içinden ayrılarak atmosfere doğru yükseldiği gözlemlenmiştir. Degazör kubbesi içindeki saptırıcı parçalar ve delikli dairesel plakalar ile bir çağlayan gibi akıtılan su içindeki gazların sudan ayrılması kolaylaştırılmaktadır.
Taze besi suyu beslemesi, AYVAZ KP01-3R oransal seviye elektrodunun su seviyesine göre kontrol vanasına 4-20mA sinyal ile komuta etmesi yoluyla ayarlanır. Eğer kondens dönüşünden fazla miktarda kondens gelir ve tank seviyesi yükselirse, taşma borusuna bağlanan ARI-CONA S BR631 şamandıralı buhar kapanı tahliyeyi gerçekleştirir. Seviyenin yükselmesini engellemekteki diğer bir amaç ise ısıtılmış suyun flaş buhara dönüşmesini engellemektir.
Kubbe üzerindeki kesme vanasının açıklık oranı ayarlanarak ideal miktarda gazın atmosfere çıkışı sağlanabilir. Ayrıca besi suyu tankı üzerindeki vakum kırıcı olarak kullanılan çek vananın üzerine konik bir şapka monte ederek dış ortamda çalışma durumunda kir ve su birikmesini engellenebilir.
Besi suyu tankı üzerindeki emniyet ventilinin açma basıncı 0,5 bar olarak ayarlanır. Bunun nedeni 0,5 bar üzeri basınç ile çalışan tankların basınçlı kaplar yönetmeliğine tabi olmasıdır. Emniyet ventilinin çıkış borusunun altına bir damlama hattı konulması tavsiye edilir.
Isıtma için kullanılacak buhar hattı basıncı 0,2 bar-g’ye düşürülerek degazör kubbesine bağlanır. Burada ARI-PREDU doğrudan tesirli basınç düşürücü ile tek kademede azami giriş basıncı 10 bar-g’den 0,2 bar-g çıkış basıncına düşürülebilir. Gelen buhar hattına buhar seperatörü eklenmesinin nedeni buharı kurutarak ARI-PREDU basınç düşürücünün daha uzun hizmet ömrüne sahip olmasıdır. Buhar seperatörü altına konulan buhar kapanı kesinlikle şamandıralı tip olmalıdır. Seperatör kondens cebinin altına kör flanş konması en ucuz ve uygun çözümdür. Eğer bir boşaltma vanası konursa, bu vana kullanım sıklığı yüksek ise kısa süre içinde zarar görecek ve kaçıracaktır. Çünkü karbon çelik boru içinde sürekli olarak korozyon parçaları oluşarak kondens cebine dolmaktadır. Sistem durdurulduğunda kör flanş sökülerek temizliğin yapılması uygundur.
Buhar hatlarında kullanılan pislik tutucuların elek kısmı 90° çevrilmiş olarak bize veya aksi istikamete bakmalıdır. Bu şekildeki montaj, kondens cebi ve koç darbesi oluşumunu engeller.
ARI-PREDU basınç düşürücünün kontrol hattındaki dengeleme kabı boru hattı ile aynı seviyede olmalıdır. Besi suyu tankı içindeki suyun açık buhar ile ısıtılması için termostatik vana kullanılabilir. ARI-TEMPTROL BR771/772 ürününde belirlenen çapa uygun termostat ile oransal sıcaklık kontrolü 1-2°C sapma ile sağlanabilir. Unutulmamalıdır ki buhar ile sıcaklık kontrolü yapılan herhangi bir vanaya ıslak buhar beslemesi yapılması vananın hizmet ömrünü kısaltır. Bu nedenle kontrol vanası öncesinde buhar separatörü veya kondens cebi yer almalıdır. Buhar için branşman, her zaman borunun üst kısmından alınır. Sistem durduğunda dik boru kondens sütunu oluşturur. Tekrar sistem devreye girdiğinde buhar girişi ile beraber kondens cebi ve buhar kapanı varsa kondens tahliye edilir, aksi takdirde termal koç darbesi oluşur ve vana hasar görebilir.
