Dünya genelinde su kaynaklarının azaldığını dile getiren uzmanlar, bilinçli su kullanımı kültürünün, sürdürülebilirlik için önemli olduğunu söylüyor. Evlerde, işyerlerinde ve tarımda alınacak basit önlemlerle su tasarrufunun mümkün olduğuna vurgu yapan Dr. Öğr. Üyesi İnci Karakaş, “Toplumda suyun önemi ve su kullanımı konusunda eğitimler verilerek ailelerin ve gençlerin bilinçlenmesi sağlanmalıdır. Okullarda çocuklar için su kullanımıyla ilgili oyunlar hazırlanarak su tasarrufu öğretilebilir” dedi.
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu (SHMYO) Sağlık Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı, Çevre Sağlığı Programı’ndan Dr. Öğr. Üyesi İnci Karakaş, bilinçli su kullanımı kültürü hakkında bilgi verdi.
1.4 milyar insan yeterli içme suyuna ulaşamıyor
Yaşamın temel kaynağı olan suyun insan vücudunun önemli bir kısmını da oluşturduğunu kaydeden Dr. Öğr. Üyesi İnci Karakaş, “Su, insanların ihtiyaçlarını karşılamak, ekosistemin sağlığını korumak için gereklidir. Ayrıca, dünyamızın 3/4 ‘ünü su oluşturuyor. Bu suların ancak yüzde 2.5’i kullanılabilir tatlı su kaynağı olup; 1.4 milyar insan ise yeterli içme suyuna ulaşamıyor. 2050 yılında yeterli içme suyuna ulaşamayan insan sayısının 3.76 milyara yükselebileceği tahmin ediliyor. Bilinçsiz su kullanımıyla tüm canlılar için önemli olan su kaynakları azalıyor. Hızlı nüfus artışı nedeniyle doğal su kaynakları ve kişi başına düşen su miktarı azalıyor” dedi.
Temiz suya ulaşmakta güçlük çekmemenin yolu su tasarrufundan geçiyor
Ülkemizin de su kaynaklarını doğru kullanması gereken ülkeler arasında yer aldığına vurgu yapan Dr. Öğr. Üyesi İnci Karakaş, “Su tüketimi bilinçli olarak sağlanmazsa, su problemleriyle karşı karşıya kalınacak ve temiz suya ulaşmakta güçlük çekilecek. Temiz suya ulaşılamaması durumunda ise, salgın hastalıklar oluşabilecek. Bu sorunu önlemenin yolu ise su tasarrufundan geçiyor. Su tasarrufuyla doğal su kaynakları korunarak sürdürülebilirlik sağlanıyor. Dünya üzerinde kişi başına düşen tatlı su kaynaklarının azalmasıyla, ekolojik sistem açısından da büyük risk oluşuyor ve sürdürülebilir su yönetimiyle bu kaynaklar korunabiliyor. Temiz çevre ve sağlıklı bir gelecek oluşabiliyor” diye anlattı.
Okullarda çocuklara su tasarrufu öğretilebilir
Bireylerin suyun verimli kullanımı ve tasarrufu konusunda bilgilendirilmelerinin sağlanması gerektiğini de kaydeden Dr. Öğr. Üyesi İnci Karakaş, şöyle devam etti: “Toplumda suyun önemi ve su kullanımı konusunda eğitimler verilerek ailelerin ve gençlerin bilinçlenmesi sağlanmalıdır. Okullarda çocuklar için su kullanımıyla ilgili oyunlar hazırlanarak su tasarrufu öğretilebilir. Su tasarrufu ve su tüketimiyle ilgili broşürler hazırlanabilir. Ayrıca, su tüketiminin bir göstergesi olan su ayak iziyle ilgili de bilgilendirmeler yapılmalıdır.”
İşyerlerinde bilinçli su kullanımı için uygulamalar
İşyerlerinde bilinçli su kullanımı amacıyla gizli su kaçakların giderilmesi, geri kazanılmış suların kullanımı ve yağmur suyu hasadı gibi uygulamalar yapılabildiğini anlatan Dr. Öğr. Üyesi İnci Karakaş, “Sensörlü muslukların kullanımıyla diş fırçalama ve el yıkama gibi uygulamalarda su tasarrufu sağlanabilir. Ayrıca, su tasarrufu sağlayan musluk ucuna yerleştirilebilen perlatör kullanımıyla yüzde 90’a kadar su tasarrufu yapılabiliyor” dedi.
Tarımda yanlış yöntemle sulama nedeniyle doğal kaynak suları harcanıyor
Tarımda bilinçli su kullanımı amacıyla toprakta damla sulama ya da püskürtme yöntemi kullanılabileceğini kaydeden Dr. Öğr. Üyesi İnci Karakaş, “Yanlış yöntemle sulama yapıldığında ciddi miktarda doğal kaynak suyu harcanıyor. Su tasarrufu amacıyla geliştirilen akıllı sistemlerle toprakta nem düzeyini ve hava koşulları takip edilerek ihtiyaç duyulan su miktarı belirleniyor ve sulama işlemi otomatik olarak gerçekleştirilebiliyor. Tarımda kullanılabilen su sensörleri vasıtasıyla toprakta nem düzeyi ölçülerek sulamayla ilgili doğru zaman tespit edilebiliyor. Böylece tarımda kullanılan su tüketimi azaltılarak su kaynaklarının korunması sağlanıyor. Ayrıca, toprakta suyun tutulması ve erozyonun engellenmesi amacıyla eğimli arazilerde teraslama yapılabilir” şeklinde konuştu.
Evlerde bilinçli su kullanımı için neler yapılabilir?
Evlerde bilinçli su kullanımı amacıyla su tasarrufu sağlayan ev aletlerinin tercih edilebileceğini anlatan Dr. Öğr. Üyesi İnci Karakaş, “Çamaşır ve bulaşık makineleri tam dolmadan çalıştırılmamalıdır. Duş süresi kısaltılmalı ve su israfı önlenmelidir. Bahçe sulamada akıllı sistemler kullanılmalıdır. Meyve, sebze yıkama ve diş fırçalama gibi günlük aktiviteler esnasında su boşa akıtılmamalıdır” dedi.
Endüstriyel sektörlerde yağmur suyu hasadı, atık su geri kazanımı yapılabilir
Endüstriyel sektörlerde su kullanımının mümkün olduğu kadar azaltılarak, endüstriyel atık suyun arıtılmasının sağlanabileceğini ifade eden Dr. Öğr. Üyesi İnci Karakaş, “Arıtılan su, tesis içinde tekrar kullanılarak soğutma suyu, proses suyu, kazan besleme suyu olarak kullanılabilir. Bunun yanında, yağmur suyu hasadı, atık su geri kazanımı, daha az su tüketen ya da kuru proseslerin tercih edilmesi, kimyasal kullanımının azaltılması, yıkama, durulama işlemlerinin optimizasyonu, soğutma amacıyla soğutma kulelerinin kullanılması ve buhar geri kazanımı yapılmasıyla verimli su kullanımı sağlanmaktadır. Bu gibi önlemlerle, daha az su kullanılıp daha az atık su oluşacak ve arıtma esnasında kullanılacak enerji tüketimi de azaltılabilecektir” diye ifade etti.
Bilinçli su kullanımı için evlerde yapılabilecekler madde madde nelerdir?
Musluklarda su tasarrufu sağlayan perlatör kullanılarak yarı yarıya su tasarrufu sağlanabilir.
Çamaşır ve bulaşık makineleri bir defada ortalama 40 litre su tüketmektedir. Bulaşık ve çamaşır makineleri tam dolmadan çalıştırılmamalı ve su tasarrufu sağlayan makineler tercih edilmelidir.
Bulaşıklar makineye yerleştirilmeden önce tabakta kalan yemek artıkları durulanmamalı, peçete ile çöpe atılmalıdır.
Sebze meyve yıkarken akan suda yıkama yapılmamalı, kap içerisinde yıkama yapılmalıdır.
Mutfakta kullanılan sular yeniden kullanılmalıdır. (Meyve yıkamada kullanılan sular, çiçek sulamada kullanılabilir.)
Sifonun bir kez çekilmesi ile yaklaşık 10 litre su harcanmaktadır. Su tasarrufu sağlayan klozetler kullanılarak yüzde 60 daha az su tüketimi sağlanmaktadır.
Tuvalet rezervuarlarının düşük kapasiteli olanları tercih edilmelidir.
Tuvalet rezervuarlarının içine su dolu pet şişe gibi ağırlık oluşturan maddeler konularak (yaklaşık yüzde 20 oranında) daha az su tüketimi sağlanabilmektedir.
Klasik duş başlıkları yerine düşük akımlı aeratörlü başlıklar kullanılmalıdır. Klasik duş başlıkları dakikada ortalama 15-20 litre su akıtırken; düşük akımlı aeratörlü duş başlıkları dakikada 9-10 litre su tüketerek su tasarrufunu desteklemektedir.
Duş alırken suyun ısınması aşamasında fazla miktarda su boşa harcanmaktadır. Bu esnada boş kovaya ısınmakta olan su doldurularak temizlikte ya da tuvalette kullanılabilir.
Diş fırçalama, el yıkama esnasında dakikada ortalama 15 litre suyun boşa akmasını engellemek amacıyla su kapatılmalıdır.
Su kaçağı ve sızıntılara karşı tuvaletler ve musluklar kontrol edilmelidir.
