Yangın pompası seçiminde standart kriterlerim neler olmalı?

Ceyhun Turan
Standart Pompa Ar-Ge Departmanı

Yangın pompası için bildiğimiz anlamda, bir yangın koruma standardı, yangın söndürme sisteminin planlanması, kurulumu ve bakımı için gerekli şartları belirtir. İlgili standartlar, yangın olasılığı ve etkilerini en aza indirgemek için, NFPA, VDS gibi bağımsız kuruluşlarca, ya da UL, FM, CEA gibi sigorta kuruluşlarınca veya devlet tarafından düzenlenebilir. Bu standartlar, tasarım kriterlerinin planlanması, kurulumu ve bakımı ile ilgili temel konuları içerir. Aslında, burada önemli olan seçilen standardın kapsamı ve güvenilirliğidir. Kapsam kimi zaman çok detaylıdır, kimi zamansa diğer standartlara referans verilerek kısıtlandırılır.  

Türkiye’de yangın pompası ve diğer pompa sistemleri için halihazırda birçok farklı standart kullanımı mevcuttur. UL-FM, NFPA 20, NFPA 13 EN 12845 en çok kullanılan standartların başında gelmektedir. Tabii, bu standartların kapsamları birbirine göre çok farklılık göstermektedir. Kimi sadece yağmurlama sistemleri ile ilgiliyken, kimi çok detaylı pompa sistemlerini refere eder niteliktedir. Örneğin; EN 12845 ve NFPA 13 gibi yağmurlama sistemleri tasarımı ile ilgilidir. Ülkemizde geçerli olan yönetmelik de bu standartlardan esinlenilmiş, hidrantlar ve yangın dolapları ile ilgili birkaç ilave madde eklenmiştir. Çok detaylı değildir.

Bina sahibi, sigorta şirketi ve yetki sahibi yerel makam (belediyeler, itfaiye vb.) ile birlikte kullanılacak standarda karar verecektir. Sigorta şirketi, uygun işlevsellik ve kaliteyi sağlamak için hangi standardın kullanılacağı konusunda önemli bir etkiye sahip olacaktır, çünkü sigorta şirketi insan hayatının zararlarını ve kayıplarını en aza indirmeye çalışacaktır. Burada da seçilen standardın güvenilirliği öne çıkmaktadır.

Yangın pompası konusunda birçok ülkenin kendi hazırladığı bir yangın standardı vardır. Bu standartlardan en eskileri ve kapsamlı olanı NFPA’dır.  Yangın pompalarını tarif eden NFPA 20 yaklaşık 200, sprinkler tasarımı ile ilgili olan NFPA 13 yaklaşık 500 sayfadır. O yüzden sigorta şirketleri çoğunlukla NFPA standardını ve ekipmanların UL/FM’li olmasını önermektedirler.

Güvenilirlik için yalnız standardın kapsamlı olması yeterli değildir, üretici firmanın da ürünü o standarda göre yaptığının belgelenebiliyor olması gereklidir. Bunun için üçüncü bağımsız kuruluşlar tarafından belgelendirilme ya da üreticinin beyanıyla NFPA 20 ya da EN 12845 standartlarına uygun ürün satışı yapılabilmektedir. Burada güvenilirlik tamamen müşteri ile satıcı arasındaki güven ilişkisi ile sınırlı kalır. Çünkü üçüncü bağımsız kuruluş tarafından yapılan test, sadece o ürüne ait olup standardın sınırlı bir kısmını içerir. Bu tarz belgelendirmede genellikle pompanın hidrolik eğrisinin ilgili standartda yazan kısma uyup uymadığı belgelendirilir. Aslında herhangi bir üreticinin ürettiği, yatay eğrili herhangi bir amaçla üretilen pompa, örneğin sulama pompası, sirkülasyon pompaları, NFPA 20’nın ya da EN 12845’de istenen hidrolik eğrisini karşılayabilir. Bu o pompanın yangın amaçlı üretildiğinin bir kanıtı değildir. Pompanın malzemeleri, kullanılan aksesuarların, panolarının o standarda uygunluğunu kanıtlamaz.

Fakat UL ya da FM gibi kuruluşlar tarafından yapılan testler ve listeleme işlemleri  daha kapsamlı ve sürekli olması sebebiyle daha güvenilir ve o ürün standartlarında imalat yapıp yapamamakla ilgili firmayı da denetler.

Kabaca;

• Ürün incelemesi ve testleri
• Ürünün uygunluğu
• Ürün performansı
• Güvenirlik
• Kullanılan malzeme kontrolü
• Panolarının uygunluğu
• Dizel motorlarının uygunluğu
• Kullanılan aksesuarların kontrolü
• İmalat
• Test
• Son kalite kontrol
• Etiketleme
• Test yapılan ekipmanların kalibrasyonu
• Dokümantasyon, çizim kontrolü,

Yapıldıktan sonra ürüne onay verir. Üç ayda bir ürünün ve üretimin uygunluğundan, Kalite Yönetim Sistemi’nin tam anlamıyla hayata geçirildiğinden emin olur ve belli zamanlarda ürünün tekrar incelemesini yaparak kendi kuruluşuna rapor verir.

Böylece sertifikayı verdikten sonra da o ürünün aynı standartlarda üretilip üretilmediğini periyodik olarak denetler.